Η Επιτροπή Ανταγωνισμού στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της που απορρέουν από τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 3959/2011, όπως ισχύει, ανακοινώνει τα παρακάτω μέτρα, όπως αναλύθηκαν και εξειδικεύθηκαν στην Ενότητα 4 ΤΑ ΕΠΙΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ, ανωτέρω:

Ομόφωνα:

Αποφασίζει τη μη κίνηση κατά την παρούσα χρονική στιγμή της κατ’ άρθρο 23 γνωμοδοτικής αρμοδιότητας της Ε.Α δεδομένου ότι το εν λόγω νομοθετικό πλαίσιο προσφάτως αναθεωρήθηκε και ως εκ τούτου δεν έχουν αποτυπωθεί πλήρως στις διαγωνιστικές διαδικασίες των δημοσίων έργων οι εν λόγω αλλαγές

Κατά πλειοψηφία:

Α) Επιβάλλει στις επιχειρήσεις ΕΛΛΑΚΤΩΡ και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ την υποχρέωση ανακοίνωσης/γνωστοποίησης στην Ε.Α. προς διενέργεια σχετικής οικονομικής ανάλυσης της απόκτησης ποσοστού άνω του 5% στο μετοχικό κεφάλαιο ανταγωνιστικής επιχείρησης από τα ενδιαφερόμενα μέρη σε περίπτωση που στην υπό εξέταση ολιγοπωλιακή αγορά στον υπο-κλάδο κατασκευαστικών έργων και στον υπο-κλάδο των παραχωρήσεων οι επιχειρήσεις στις οποίες εμφανίζεται κοινός μέτοχος κατέχουν αθροιστικό μερίδιο άνω του 50% στην ως άνω αγορά. Σε περίπτωση μη ανακοίνωσης/γνωστοποίησης στην ΕΑ των ως άνω μεταβολών δύναται με αιτιολογημένη Απόφαση της ΕΑ να επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από το άρθρο 11, παρ. 11 του Ν. 3959/2011 σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης της άνω υποχρέωσης γνωστοποίησης από τους ως άνω υπόχρεους.

Β) Επιβάλλει στις επιχειρήσεις ΕΛΛΑΚΤΩΡ και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ την εφαρμογή Σινικών Τειχών (Chinese walls) που θα αποτρέπουν τη διαρροή εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών μεταξύ των εταιρειών στον υπο-κλάδο κατασκευαστικών έργων και στον υπο-κλάδο των παραχωρήσεων στις οποίες εμφανίζεται κοινός μέτοχος με ποσοστό επί του μετοχικού κεφαλαίου άνω του 5% (σε κάθε εταιρεία)  στις εν λόγω εταιρείες και η εκπόνηση Κώδικα Συμπεριφοράς για το σκοπό αυτό. Σε περίπτωση μη εφαρμογής της συγκεκριμένης υποχρέωσης δύναται με αιτιολογημένη Απόφαση της ΕΑ να επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από το άρθρο 11, παρ. 11 του Ν. 3959/2011 σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης της άνω υποχρέωσης γνωστοποίησης από τους ως άνω υπόχρεους.

Γ) Επιβάλλει στην REGGEBORGH, για όσο χρονικό διάστημα ελέγχει de jure ή de facto την ΕΛΛΑΚΤΩΡ και συγχρόνως κατέχει άνω του 1% της αξίας των μετοχών της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ή αντιστοίχως (α) να υπογράψει Σύμφωνο Μετόχων, το περιεχόμενο του οποίου θα τεθεί προς έγκριση από την ΕΑ, αναφορικά με τη διαχείριση εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών σχετικά με τις ανταγωνιστικές εταιρείες στον συγκεκριμένο κλάδο στις οποίες υπάρχει δικής της κοινή ιδιοκτησία και (β) τη δέσμευση, υπό την ίδια προϋπόθεση κοινής ιδιοκτησία και συγχρόνως de jure ή de facto ελέγχου έτερης ανταγωνιστικής επιχείρησης στον στον υπο-κλάδο κατασκευαστικών έργων και στον υπο-κλάδο των παραχωρήσεων, ότι εκπρόσωποι της REGGEBORGH δεν θα συμμετάσχουν ως μέλη των οργάνων διοίκησης της επιχείρησης στην οποία δεν έχουν de jure ή de facto έλεγχο (στη συγκεκριμένη περίπτωση στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), σε οποιαδήποτε συνεδρίαση, συζήτηση ή διαδικασία των οργάνων αυτών ή άλλων εταιρικών οργάνων στις οποίες θα συζητούνται ή θα επικοινωνούνται εμπιστευτικές πληροφορίες / στοιχεία σχετικά με την εμπορική πολιτική της, άμεσα ή έμμεσα (λχ με τη μορφή εκθέσεων, εταιρικών παρουσιάσεων, εισηγήσεων, κ.λπ.), που εμπεριέχουν μη δημόσιες πληροφορίες σχετικές με αυτή, και να μην λάβουν γνώση, με οποιονδήποτε τρόπο, των σχετικών πληροφοριών.

Σύμφωνα με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο των άρθρων 11 και 14 παρ. 2 (γ) του Ν. 3959/2011, όπως ισχύει, δίνεται η δυνατότητα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού (εφεξής «ΕΑ») της αυτεπάγγελτης κανονιστικής παρέμβασης σε κλάδους της οικονομίας, εφόσον διαπιστώνεται μετά από σχετική έρευνα και δημόσια διαβούλευση ότι δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού υπό τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία που ορίζονται στη διάταξη. Η ΕΑ εξετάζει συγκεκριμένο κλάδο της ελληνικής οικονομίας που υπάγεται στην αρμοδιότητά της και εφόσον α) διαπιστώσει ότι στον κλάδο αυτόν δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού και β) κρίνει ότι η εφαρμογή των άρθρων 1, 2 και 5 μέχρι 10 του Ν. 3959/2011 δεν επαρκεί για τη δημιουργία συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού μπορεί, με αιτιολογημένη απόφασή της, να λάβει κάθε αναγκαίο μέτρο για τη δημιουργία συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού στον συγκεκριμένο κλάδο της οικονομίας. Οι εν λόγω προϋποθέσεις πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά σύμφωνα με τη γραμματική διατύπωση αλλά και την ερμηνεία του νόμου.

Η Ολομέλεια της ΕΑ αποφάσισε στις 08.01.2021 την εκκίνηση κανονιστικής παρέμβασης στον κλάδο των κατασκευών βάσει του άρθρου 11 Ν. 3959/2011. Ειδικότερα, εντοπίστηκαν θέματα που εγείρουν προβληματισμούς ως προς την ύπαρξη αποτελεσματικών συνθηκών ανταγωνισμού στον συγκεκριμένο κλάδο. Η κανονιστική επικεντρώθηκε στον υπο-κλάδο εταιρειών κατασκευής δημοσίων έργων λόγω της ιδιαίτερης σημαντικότητας τους στην Ελληνική οικονομία και των θεμάτων ανταγωνισμού που τίθενται σε αυτές. Μεταξύ άλλων, έναυσμα για την αξιολόγηση της έναρξης κανονιστικής έρευνας στον κλάδο δραστηριοποίησης κατασκευαστικών εταιρειών αποτέλεσε, εκτός της συγκέντρωσης που παρατηρήθηκε σε ορισμένες αγορές του κλάδου λόγω της σημαντικής συρρίκνωσης του κλάδου κατασκευών, το φαινόμενο που παρατηρήθηκε από το 2020 και αφορά την αλλαγή της δομής του κλάδου λόγω της σταδιακής εισόδου επενδυτικών σχημάτων, μέσω απόκτησης ταυτοχρόνως μειοψηφικών συμμετοχών, σε μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες του κλάδου. Η πρακτική αυτή εντοπίστηκε κυρίως στις δύο μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου στις οποίες αποτυπώθηκε μια διαχρονική αύξηση του ποσοστού συμμετοχής ενός επενδυτικού fund στο μετοχικό τους κεφάλαιο. Λαμβανομένου υπόψη ότι οι συγκεκριμένες συμμετοχές δεν θέτουν κατ’ αρχάς ζήτημα αξιολόγησης στο πλαίσιο του προληπτικού ελέγχου συγκεντρώσεων από την εθνική αρχή ανταγωνισμού, εξετάστηκαν στο πλαίσιο της Κανονιστικής, καθώς εγείρουν προβληματισμούς για τις πιθανές συνέπειες στην ανταγωνιστική δομή του κλάδου. Βάσει των ανωτέρω κρίθηκε σκόπιμο να εξετασθούν όλες οι τυχόν κοινές συμμετοχές στις εταιρείες του κλάδου, οι οποίες, εφόσον υφίστανται, θα μπορούσαν να εγείρουν αμφιβολίες για το κατά πόσο οι εν λόγω εταιρείες βρίσκονται σε καθεστώς πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ τους.

Στις 7.4.2021 δημοσιεύθηκαν οι Πρώτες Απόψεις της ΕΑ αναφορικά με την έλλειψη συνθηκών αποτελεσματικού ανταγωνισμού στον κλάδο των κατασκευών. Τα εντοπιζόμενα προβλήματα στις Απόψεις ετέθησαν σε δημόσια διαβούλευση (πρώτη δημόσια διαβούλευση) για να ληφθεί η άποψη των διαφόρων φορέων της αγοράς και να επαναξιολογηθούν από την ΕΑ, η οποία διήρκεσε από τις 08.04.2021 έως και την 14.05.2021.

Κατόπιν σημαντικών μέτρων έρευνας (συμπ. και επιτόπιου ελέγχου), η ΕΑ δημοσίευσε τις Δεύτερες Απόψεις της στις 10.8.2022, οι οποίες ετέθησαν σε δημόσια διαβούλευση (δεύτερη δημόσια διαβούλευση), η οποία διήρκεσε κατόπιν παράτασης της προθεσμίας από τις 10.8.2022 έως και την 14.10.2022.

Κατόπιν κατάθεσης της εισήγησης από τον Εισηγητή στις 16.12.2022, η ΕΑ κατέληξε σε Απόφαση στις 11.1.2023.

Η ΕΑ αποφάσισε ομόφωνα τη μη κίνηση κατά την παρούσα χρονική στιγμή της κατ’ άρθρο 23 γνωμοδοτικής αρμοδιότητας της Ε.Α δεδομένου ότι το εν λόγω νομοθετικό πλαίσιο προσφάτως αναθεωρήθηκε και ως εκ τούτου δεν έχουν αποτυπωθεί πλήρως στις διαγωνιστικές διαδικασίες των δημοσίων έργων οι εν λόγω αλλαγές.

Η ΕΑ αποφάσισε κατά πλειοψηφία, τα εξής

Α) Επιβάλλει στις επιχειρήσεις ΕΛΛΑΚΤΩΡ και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ την υποχρέωση ανακοίνωσης/γνωστοποίησης στην Ε.Α. προς διενέργεια σχετικής οικονομικής ανάλυσης της απόκτησης ποσοστού άνω του 5% στο μετοχικό κεφάλαιο ανταγωνιστικής επιχείρησης από τα ενδιαφερόμενα μέρη σε περίπτωση που στην υπό εξέταση ολιγοπωλιακή αγορά στον υπο-κλάδο κατασκευαστικών έργων και στον υπο-κλάδο των παραχωρήσεων οι επιχειρήσεις στις οποίες εμφανίζεται κοινός μέτοχος κατέχουν αθροιστικό μερίδιο άνω του 50% στην ως άνω αγορά. Σε περίπτωση μη ανακοίνωσης/γνωστοποίησης στην ΕΑ των ως άνω μεταβολών δύναται με αιτιολογημένη Απόφαση της ΕΑ να επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από το άρθρο 11, παρ. 11 του Ν. 3959/2011 σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης της άνω υποχρέωσης γνωστοποίησης από τους ως άνω υπόχρεους.

Β) Επιβάλλει στις επιχειρήσεις ΕΛΛΑΚΤΩΡ και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ την εφαρμογή Σινικών Τειχών (Chinese walls) που θα αποτρέπουν τη διαρροή εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών μεταξύ των εταιρειών στον υπο-κλάδο κατασκευαστικών έργων και στον υπο-κλάδο των παραχωρήσεων στις οποίες εμφανίζεται κοινός μέτοχος με ποσοστό επί του μετοχικού κεφαλαίου άνω του 5% (σε κάθε εταιρεία)  στις εν λόγω εταιρείες και η εκπόνηση Κώδικα Συμπεριφοράς για το σκοπό αυτό. Σε περίπτωση μη εφαρμογής της συγκεκριμένης υποχρέωσης δύναται με αιτιολογημένη Απόφαση της ΕΑ να επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται από το άρθρο 11, παρ. 11 του Ν. 3959/2011 σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης της άνω υποχρέωσης γνωστοποίησης από τους ως άνω υπόχρεους.

Γ) Επιβάλλει στην REGGEBORGH, για όσο χρονικό διάστημα ελέγχει de jure ή de facto την ΕΛΛΑΚΤΩΡ και συγχρόνως κατέχει άνω του 1% της αξίας των μετοχών της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ή αντιστοίχως (α) να υπογράψει Σύμφωνο Μετόχων, το περιεχόμενο του οποίου θα τεθεί προς έγκριση από την ΕΑ, αναφορικά με τη διαχείριση εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών σχετικά με τις ανταγωνιστικές εταιρείες στον συγκεκριμένο κλάδο στις οποίες υπάρχει δικής της κοινή ιδιοκτησία και (β) τη δέσμευση, υπό την ίδια προϋπόθεση κοινής ιδιοκτησία και συγχρόνως de jure ή de facto ελέγχου έτερης ανταγωνιστικής επιχείρησης στον στον υπο-κλάδο κατασκευαστικών έργων και στον υπο-κλάδο των παραχωρήσεων, ότι εκπρόσωποι της REGGEBORGH δεν θα συμμετάσχουν ως μέλη των οργάνων διοίκησης της επιχείρησης στην οποία δεν έχουν de jure ή de facto έλεγχο (στη συγκεκριμένη περίπτωση στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), σε οποιαδήποτε συνεδρίαση, συζήτηση ή διαδικασία των οργάνων αυτών ή άλλων εταιρικών οργάνων στις οποίες θα συζητούνται ή θα επικοινωνούνται εμπιστευτικές πληροφορίες / στοιχεία σχετικά με την εμπορική πολιτική της, άμεσα ή έμμεσα (λχ με τη μορφή εκθέσεων, εταιρικών παρουσιάσεων, εισηγήσεων, κ.λπ.), που εμπεριέχουν μη δημόσιες πληροφορίες σχετικές με αυτή, και να μην λάβουν γνώση, με οποιονδήποτε τρόπο, των σχετικών πληροφοριών.