Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία την Τρίτη 26 Οκτωβρίου 2021 η προγραμματισμένη ημερίδα-τηλεδιαβούλευση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της κλαδικής έρευνας στην Υγεία & Ιδιωτική Ασφάλιση. Η τηλεδιαβούλευση ήρθε σε συνέχεια της υποβολής έγγραφων υπομνημάτων από ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις και φορείς και σχεδιάστηκε με την προοπτική να λειτουργήσει ως ένα διαδραστικό φόρουμ για την ανταλλαγή απόψεων αναφορικά με τις εν θέματι αγορές. Η τηλεδιαβούλευση, η οποία πραγματοποιήθηκε μέσω ιδιόκτητου livestreaming studio σε ποιότητα FULLHD, εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της αναμόρφωσης της ψηφιακής επικοινωνίας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, βάσει του οποίου η Επιτροπή ευελπιστεί στην αμεσότερη επαφή τόσο με τις επιχειρήσεις όσο και με τους καταναλωτές και τους πολίτες, προς όφελος της ανάπτυξης της Ελληνικής Οικονομίας.

Την τηλεδιαβούλευση παρακολούθησαν σε ζωντανή ροή μέσω της πλατφόρμας της Επιτροπής Ανταγωνισμού πολλοί ενδιαφερόμενοι, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν επιχειρήσεις, σύνδεσμοι/ ενώσεις επιχειρήσεων, δικηγόροι και οικονομολόγοι που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε ζητήματα προστασίας ελεύθερου ανταγωνισμού, καθώς και εκπρόσωποι της πανεπιστημιακής κοινότητας, κοινωνικών εταίρων και ενώσεων καταναλωτών.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, την οποία άνοιξε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, επιφανείς επιστήμονες και εκπρόσωποι της Αγοράς πραγματοποίησαν παρουσιάσεις πάνω σε ένα μεγάλο εύρος επίκαιρων ζητημάτων δικαίου και οικονομικών του ανταγωνισμού. Συγκεκριμένα, η τηλεδιαβούλευση διαρθρώθηκε σε τέσσερις θεματικές ενότητες, α) ΚΛΑΔΟΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ β) ΚΛΑΔΟΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ γ) ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΚΛΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ: ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ και δ) ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΑ ΕΜΠΟΔΙΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ.

Ειδικότερα, στο πλαίσιο της πρώτης θεματικής αναλύθηκαν οι νέες συνθήκες αγοράς και ανταγωνισμού στον κλάδο παροχής υπηρεσιών υγείας. Στο πλαίσιο αυτό, κατά το ορθότερο θα πρέπει να ληφθεί υπόψη αναφορικά με την Ελλάδα η συνολικά δωδεκαετής κρίση, καθόσον στα δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης προστίθενται και τα δύο χρόνια της κρίσης που έχει προκληθεί λόγω της πανδημίας. Ωστόσο, διαπιστώνεται ότι η ελληνική οικονομία φαίνεται πλέον να ανακάμπτει αποτελώντας πόλο έλξης για ενδιαφερόμενους επενδυτές, ενώ ταυτόχρονα φαίνεται να δημιουργούνται προϋποθέσεις για περαιτέρω συγχωνεύσεις και εξαγορές. Κατά τη διατυπωθείσα άποψη, ο δημόσιος και ιδιωτικός χώρος υγείας δεν συνιστούν ευθέως ανταγωνιστές ως προς την προσφερόμενη υπηρεσία υγείας. Εντοπίζονται επίσης και μετοχικές αλλαγές αναφορικά με τους παρόχους υγείας^[1], ιδίως στην Αττική, με υψηλά οριζόντια (και όχι μόνο) επίπεδα είτε τελεσθείσες είτε σε εξέλιξη. Επιβεβαιώνεται κατά συνέπεια η κρίσιμη σημασία του προληπτικού ελέγχου από μέρους των αρχών ανταγωνισμού, ενώ θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η δυναμική του κλάδου (έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν με επιτυχία ζητήματα, όπως η ασύμμετρη πληροφόρηση, εμπόδια εισόδου κλπ), με απώτερο στόχο την επίτευξη ανταγωνιστικών τιμών, την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και την ύπαρξη επαρκούς αριθμού εναλλακτικών παρόχων, δηλ. την κοινωνική ευημερία. Επίσης, έγινε ανάλυση της διαφάνειας διαδικασιών και των καλών πρακτικών, με έμφαση στο ζήτημα της αστικής ευθύνης των γιατρών και τη χρονική έκταση της ασφαλιστικής κάλυψης, ενώ επιπλέον αναδείχθηκε το ζήτημα της αλλαγής του χρονικού περιθωρίου που καλύπτει τις αστικές ευθύνες των ασφαλισμένων γιατρών, καθώς και η ανάγκη διαφοροποίησης των ορίων κάλυψης, ανάλογα κυρίως με την εξειδίκευση του γιατρού). Αναλύθηκε με σχετικά παραδείγματα (πχ επιδίωξη συγχώνευσης ασφαλιστικών εταιριών με αλυσίδες φαρμακείων) το ζήτημα της πρόσβασης σε δεδομένα υγείας και η πιθανότητα η εν λόγω πρόσβαση να οδηγήσει σε φαινόμενα διακριτικής μεταχείρισης σε βάρος πολιτών/ασθενών, με αποτέλεσμα τη μειωμένη πρόσβαση για αυτούς σε υπηρεσίες υγείας και ταυτόχρονα τη μείωση του ανταγωνισμού και την αύξηση της δύναμης στην αγορά για τις εταιρίες εκείνες που αποκτούν πρόσβαση στα εν λόγω δεδομένα. Διατυπώθηκε μεταξύ άλλων η πρόταση η κλαδική έρευνα να επεκταθεί και στη δημόσια, υγεία. Παράλληλα, έγινε αναφορά στο κόστος ως το βασικό εμπόδιο εισόδου στην ιδιωτική περίθαλψη και στο ρόλο που θα μπορούσε να παίξει το δίκαιο ανταγωνισμού μεταξύ άλλων και στην κατανομή των πόρων υγείας. Στο ίδιο πλαίσιο προτάθηκε το αντικείμενο της κλαδικής έρευνας να καλύψει το ενδεχόμενο αλλαγής του κανονιστικού πλαισίου που αφορά στις ιδιωτικές κλινικές, καθώς επίσης και το ζήτημα των rebate & clawback.

Στο πλαίσιο της δεύτερης θεματικής ενότητας παρουσιάστηκε το θέμα «Ιδιωτική Ασφάλιση Υγείας: προϊόντα, ανταγωνισμός και σχέσεις με ιδιωτικούς φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας» και τονίστηκε μεταξύ άλλων το αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει εν γένει την ασφαλιστική αγορά, ενώ αναφέρθηκε ότι κύριο αίτιο των συγχωνεύσεων που εντοπίζονται στην εν λόγω αγορά είναι η ανάγκη των επιχειρήσεων να γίνουν ισχυρότερες κεφαλαιακά και ανταγωνιστικότερες. Επίσης, παρουσιάστηκε το θέμα «Η εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού στην ασφάλιση υγείας». Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, αναδείχτηκε η ιδιαίτερη σημασία της ανταλλαγής πληροφοριών για την ορθή αξιολόγηση των κινδύνων που είναι σύμφυτοι με την ασφάλιση, καθώς επίσης και ο εξισορροπητικός ρόλος των ασφαλιστικών εταιριών για τη σχέση ασθενή/ασφαλισμένου και παρόχου υπηρεσιών υγείας. Επιπλέον, κατά την παρουσίαση του θέματος «Η ασφάλιση υγείας το 2021: Προκλήσεις & Εξελίξεις» αναδείχθηκε το γεγονός ότι οι ασθένειες αλλάζουν με επακόλουθο την εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης (σε ιατρικό και τεχνολογικό επίπεδο) και τον τρόπο που αυτή επιδρά στην ασφαλιστική κάλυψη, σε συνάρτηση με το δεδομένο της γήρανσης του πληθυσμού. Στην Ελλάδα δε η ασφαλιστική κάλυψη χαρακτηρίζεται από επικάλυψη και διπλή πληρωμή και για το λόγο αυτό προτείνεται το σύστημα υγείας να μετατραπεί σε συμπληρωματικό (αντί για προαιρετικό που είναι σήμερα). Η συγκεκριμένη θεματική ενότητα έκλεισε με την παρουσίαση «Ιδιωτική Ασφάλιση Υγείας: Η ανταγωνιστικότητα του κλάδου και οι σχέσεις του με τους προμηθευτές υγείας», με την οποία αναδείχτηκε μεταξύ άλλων ο σημαντικός αριθμός παικτών στη σχετική αγορά, ενώ υπογραμμίστηκε και η ιδιαιτερότητα διαμόρφωσης του ασφαλιστικού κόστους του προϊόντος υγείας, αλλά και η σημασία των DRGs. 

Στο πλαίσιο της τρίτης θεματικής ενότητας παρουσιάστηκε το θέμα “Digitization in the Health & Life Sciences and the Transformation of Value Chains: Legal and regulatory perspectives» και συσχετίστηκαν οι φιλοδοξίες και ευκαιρίες στους τομείς της υγείας και της επιστήμης της ζωής που δημιουργούνται με τις νέες τεχνολογίες με τον κλάδο του δικαίου και ιδίως με το δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού είτε μέσω της διευκόλυνσης συνεργασιών είτε μέσω παρεμβάσεων σε περιπτώσεις συμπαιγνίας, όπου αυτό απαιτείται. Επίσης, παρουσιάστηκε το θέμα «Al-driven decision system for de-risking drug development and enabling external innovation. Health data and insurance» από την πλευρά μιας καινοτόμου εταιρίας που αποστολή έχει, αξιολογώντας το σχετικό ρίσκο, να συνδράμει στο να λάβουν οι ασθενείς ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά μια νέα θεραπεία μέσω της εφαρμογής επιστημονικών δεδομένων στην ανάπτυξη των φαρμάκων. Τέλος, στην ίδια θεματική παρουσιάστηκε το θέμα «Data pooling, data ownership, health, human medicine and Competition Law», με έμφαση κυρίως στη δυνατότητα τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη να μετατραπούν όλες οι δραστηριότητες που συνδέονται με το διαδίκτυο σε δεδομένα που θα μπορούν να συλλεχθούν, καθόσον πλέον τα νέα δεδομένα δύνανται να θεωρηθούν ως νέα «καύσιμα». Στη συγκεκριμένη τοποθέτηση διατυπώθηκε μεταξύ άλλων και η ιδέα ότι τα λεγόμενα data pools θα μπορούσαν να αποτελέσουν έναν τρόπο με τον οποίο οι μικρές φίρμες θα μπορέσουν αντισταθμίσουν το μειονέκτημα που έχουν αναφορικά με τα δεδομένα (καταναλωτών, τεχνολογικά, κλινικά, κ.α).

Στην τέταρτη και τελευταία θεματική παρουσιάστηκε το θέμα «Health services, insurance and competition law: the English experience», και δόθηκε έμφαση στον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένοι οι πάροχοι υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο και πως αυτοί συνδέονται μεταξύ τους (το κράτος διαδραματίζει κεντρικό ρόλο, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν και πάροχοι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπως επίσης και το αντίθετο), όπου οι κρατικές ενισχύσεις συνιστούν βασικό ζήτημα.  Στην ίδια θεματική παρουσιάστηκε το ειδικό θέμα «Οργάνωση και Λειτουργία Μονάδων Υγείας», με βασικό άξονα τη θέσπιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και τη λειτουργία των νοσοκομείων, με βάση τον Οργανισμό τους. Τέλος, παρουσιάστηκε το θέμα «Innovation and competition in healthcare; three NL examples», με έμφαση στο ολλανδικό σύστημα υγείας, το οποίο κατά βάση είναι ιδιωτικό και με αναφορά σε παραδείγματα (case studies) συνεργασιών που σχετίζονταν με ζητήματα αντιμετώπισης διαφορετικών μορφών καρκίνου, με αναζήτηση συγκερασμού της προσέγγισης βήμα προς βήμα και της απαραίτητης ασφάλειας δικαίου, ως προϋπόθεσης επενδύσεων.

Στην επόμενη φάση η ΕΑ θα αποστείλει ερωτηματολόγια προς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Έπεται η επεξεργασία και αξιολόγηση όλων των στοιχείων προκειμένου να συνταχθεί η ενδιάμεση εισήγηση. Ακολούθως θα λάβει χώρα δεύτερη δημόσια διαβούλευση και τέλος θα συνταχθεί η τελική έκθεση.

 Το βίντεο της τηλεδιαβούλευσης μπορείτε να το παρακολουθήσετε από την ιστοσελίδα της Επιτροπής Ανταγωνισμού εδώ  ή το κανάλι της Ε.Α στο YouTube.

^[1] Αλλά και σε ασφαλιστικές εταιρίες.