Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε στις 4.5.2020 την πιο πρόσφατη δέσμη έκτακτων μέτρων για την περαιτέρω στήριξη των τομέων της γεωργίας και των τροφίμων που πλήττονται περισσότερο από την κρίση του κορωνοϊού. Τα έκτακτα αυτά μέτρα που ανακοινώθηκαν στις 22.4.2020 περιλαμβάνουν ενίσχυση της ιδιωτικής αποθεματοποίησης για τους τομείς των γαλακτοκομικών προϊόντων και του κρέατος, προσωρινή έγκριση μέτρων παρέμβασης στην αγορά για την αυτο-οργάνωση των φορέων εκμετάλλευσης σε τομείς που έχουν δεχτεί σοβαρό πλήγμα, και ευελιξία όσον αφορά προγράμματα στήριξης της αγοράς. Πέραν αυτών των μέτρων παρέμβασης στην αγορά, η Επιτροπή πρότεινε να επιτραπεί στα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν κονδύλια για την αγροτική ανάπτυξη, προκειμένου να αποζημιωθούν οι γεωργοί και οι μικρές αγροδιατροφικές επιχειρήσεις, με ποσά έως 5.000 και 50.000 ευρώ, αντιστοίχως.

Μεταξύ των ανακοινωθέντων μέτρων περιλαμβάνεται και η προσωρινή παρέκκλιση από τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ: Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 222 του Κανονισμού για την κοινή οργάνωση των αγορών (ΕΚ 1308/2013), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις, ούτως ώστε το άρθρο 101 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ να μην εφαρμόζεται σε συμφωνίες και αποφάσεις των αναγνωρισμένων οργανώσεων και ενώσεων παραγωγών, σε περιόδους σοβαρών ανισορροπιών στις αγορές και υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω συμφωνίες και αποφάσεις δεν υπονομεύουν την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και αποσκοπούν αποκλειστικά στη σταθεροποίηση του οικείου τομέα. 

Ακολουθώντας την προβλεπόμενη στο άρθρο 229 παρ. 2 του ΕΚ 1308/2013 διαδικασία, η Επιτροπή εξέδωσε σχετικούς Εκτελεστικούς Κανονισμούς, σύμφωνα με τους οποίους είναι σκόπιμο να επιτραπεί σε παραγωγούς, ενώσεις παραγωγών, ενώσεις των εν λόγω ενώσεων, αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών, ενώσεις αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών και αναγνωρισμένες διεπαγγελματικές οργανώσεις να συνάπτουν συμφωνίες και να λαμβάνουν αποφάσεις κατά παρέκκλιση των κανόνων του ανταγωνισμού που προβλέπονται στο άρθρο 101 παράγραφος 1 ΣΛΕΕ στους τομείς του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων, των ζωντανών φυτών και ανθέων και της πατάτας προς μεταποίηση. Η κατ’ εξαίρεση χορήγηση αυτού του δικαιώματος επιτρέπει στους φορείς εκμετάλλευσης να αυτο-οργανώνονται και να εφαρμόζουν μέτρα παρέμβασης στην αγορά στο δικό τους επίπεδο με σκοπό τη σταθεροποίηση του τομέα τους, στο πλαίσιο της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, για μέγιστη διάρκεια 6 μηνών. 

Ειδικότερα, μνεία στις διατάξεις ανταγωνισμού γίνεται στους κάτωθι Κανονισμούς:

• Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2020/593 της Επιτροπής της 30.4.2020 για την έγκριση των συμφωνιών και των αποφάσεων σχετικά με μέτρα σταθεροποίησης της αγοράς στον τομέα της πατάτας
• Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2020/594 της Επιτροπής της 30.4.2020 για την έγκριση συμφωνιών και αποφάσεων σχετικά με μέτρα σταθεροποίησης της αγοράς στον τομέα των ζωντανών φυτών και προϊόντων της ανθοκομίας, των βολβών, ριζών και παρόμοιων ειδών, καθώς και των κομμένων ανθέων και διακοσμητικών φυλλωμάτων
• Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2020/599 της Επιτροπής της 30.4.2020 για την έγκριση των συμφωνιών και αποφάσεων σχετικά με τον προγραμματισμό της παραγωγής στον τομέα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων

Συγκεκριμένα, προκειμένου να βοηθηθούν οι παραγωγοί πατάτας, ο τομέας των ζωντανών φυτών και των άνθεων και ο τομέας του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων να επιτύχουν κάποια ισορροπία κατά την περίοδο αυτή της σοβαρής ανισορροπίας της αγοράς, είναι σκόπιμο να επιτραπεί στους ως άνω φορείς εκμετάλλευσης να συνάπτουν συμφωνίες και να λαμβάνουν αποφάσεις σε προσωρινή βάση και για περίοδο έξι μηνών. Ειδικότερα:

για τις πατάτες μεταποίησης προβλέπεται:

• αποσύρσεις από την αγορά και δωρεάν διανομή (π.χ. απόσυρση των πατατών από την αγορά για τη μεθοδική καταστροφή των προϊόντων ή δωρεάν διανομή σε τράπεζες τροφίμων ή δημόσιους οργανισμούς)
• επεξεργασία και μεταποίηση (π.χ. μεταποίηση των πατατών για άλλους σκοπούς όπως οι ζωοτροφές ή παραγωγή για μεθανιοποίηση)
• αποθεματοποίηση (π.χ. δημιουργία και εξεύρεση δυναμικότητας αποθεματοποίησης και προετοιμασία των πατατών για μεγαλύτερες περιόδους αποθεματοποίησης)
• κοινή προώθηση (π.χ. προώθηση της κατανάλωσης μεταποιημένων προϊόντων πατάτας) 
• προσωρινός προγραμματισμός της παραγωγής (π.χ. μέτρα προγραμματισμού για τη μείωση των όγκων για τις μελλοντικές φυτείες και προσαρμογή των υφιστάμενων συμβάσεων για τις πατάτες από την περίοδο εμπορίας 2020)
• η έναρξη της εξάμηνης περιόδου ορίζεται από την 5.5.2020

για τα ζωντανά φυτά και άνθη προβλέπεται:

• απόσυρση από την αγορά ή δωρεάν διανομή (π.χ. συλλογικές αποσύρσεις από την αγορά για τη μεθοδική καταστροφή ζωντανών φυτών και ανθέων)
• κοινή προώθηση (π.χ. μέτρα προώθησης με τα οποία καλούνται οι καταναλωτές να αγοράσουν ζωντανά φυτά και άνθη) και 
• προσωρινός προγραμματισμός της παραγωγής (π.χ. συλλογικός προγραμματισμός της παραγωγής για τον συντονισμό της φύτευσης ζωντανών φυτών και ανθέων ενόψει της μελλοντικής άρσης των περιορισμών)
• η έναρξη της εξάμηνης περιόδου ορίζεται από την 5.5.2020

για το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα προβλέπεται:

• συλλογική προσπάθεια των φορέων εκμετάλλευσης να προγραμματίζουν την παραγωγή νωπού γάλακτος σύμφωνα με τα μεταβαλλόμενα πρότυπα ζήτησης, προσωρινά για περίοδο έξι μηνών, η οποία συμπίπτει με την άνοιξη και το καλοκαίρι, εποχές με την υψηλότερη παραγωγή στον τομέα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων
• η έναρξη της εξάμηνης περιόδου ορίζεται από την 1.4.2020

Σημειώνεται ότι, η έγκριση χορηγείται αν οι εν λόγω συμφωνίες και αποφάσεις δεν παρεμποδίζουν τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και αν αποσκοπούν αποκλειστικά στη σταθεροποίηση του τομέα. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα εξετάζει τις ως άνω συμφωνίες και αποφάσεις κατ’ αναλογία, τόσο υπό το πρίσμα του άρθρου 1 του ν. 3959/2011, όσο και υπό το πρίσμα του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ. 

Από τις συγκεκριμένες εκτελεστικές πράξεις εξαιρούνται, οι συμφωνίες και αποφάσεις οι οποίες άμεσα ή έμμεσα συντελούν στην κατανομή των αγορών, στη διάκριση βάσει ιθαγένειας και στον καθορισμό τιμών. Τέτοιες συμφωνίες και αποφάσεις θα εξετάζονται υπό το πρίσμα της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του ν. 3959/2011 και της παραγράφου 1 του άρθρου 101 της ΣΛΕΕ και σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι τέσσερεις σωρευτικώς προβλεπόμενες προϋποθέσεις της παραγράφου 3 του ίδιου ως άνω άρθρου, θα απαγορεύονται, κατά την πάγια ενωσιακή νομοθεσία και νομολογία. Απαγορευμένες πρακτικές μπορεί να αφορούν (εντελώς ενδεικτικά) τον άμεσο ή έμμεσο καθορισμό των τιμών αγοράς ή πώλησης ή άλλων όρων συναλλαγής, μέσω σύμπραξης. H Επιτροπή Ανταγωνισμού, θεματοφύλακας της εύρυθμης λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς γνωστοποιεί, ότι στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς της, θα εξετάζει κατά άμεση προτεραιότητα, κάθε σχετική περίπτωση που θα υποπέσει στην αντίληψή της και θα επιβάλλει αυστηρότατες κυρώσεις στις επιχειρήσεις – ενώσεις επιχειρήσεων που τυχόν εφαρμόζουν παρόμοιες αντι-ανταγωνιστικές πρακτικές.

Οι ενδιαφερόμενοι, σύμφωνα με τους ως άνω εκτελεστικούς Κανονισμούς, θα πρέπει να παρέχουν στις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένης της αρχής ανταγωνισμού του εν λόγω κράτους τις σχετικές πληροφορίες. 

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω ενημερώνονται με την παρούσα οι ενδιαφερόμενοι [ενδεικτικά αναφέρονται οι γεωργοί, οι ενώσεις γεωργών (αγροτικοί συνεταιρισμοί), οι ενώσεις των εν λόγω ενώσεων (ενώσεις αγροτικών συνεταιρισμών), οι αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών, οι ενώσεις αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών και οι αναγνωρισμένες διεπαγγελματικές οργανώσεις] ότι υπέχουν υποχρέωση, στο πλαίσιο των ως άνω Κανονισμών, να υποβάλουν στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Επιτροπής Ανταγωνισμού και συγκεκριμένα στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. και Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

• εντός 5 ημερώναπό τη σύναψή τους, τις τυχόν συμφωνίες και αποφάσεις, καθώς και πληροφορίες σχετικά α) με τον εκτιμώμενο όγκο παραγωγής τον οποίο αφορά η συμφωνία ή η απόφαση και β) την προβλεπόμενη χρονική περίοδο που καλύπτεται από τις συμφωνίες ή τις αποφάσεις αυτές .
• το αργότερο 25 ημέρες από τη λήξη της ως άνω προβλεπόμενης εξάμηνης περιόδου, στοιχεία για τον όγκο παραγωγής που πράγματι κάλυψαν οι συμφωνίες ή οι αποφάσεις.